Kestane Tohumu

Kestane tohumu Güney Avrupa ile Güneybatı ve Doğu Asya'da çok fazla tüketilmektedir. Ortada çağlarda Güney Avrupa'da yeterli buğday unu bulunmayan orman toplulukları basit karbonhidrat kaynağı olarak kullanılmaktaydı. Unu oldukça besleyicidir.

Tohumlar, ateşte közlenmiş, haşlanmış ya da suda kaynatılmış olarak tüketilir. İlkine genellikle 'kestane kebap' denilmektedir, bu metot, kestane tohumları üst kısımları hafifçe çizilir ardından, 200-220 °C ısıda 10-15 dk müddetle fırına verilerek hazırlanır.

Kestane hem de birtakım çörek, kek ve pasta çeşitlerinde de kullanılmaktadır. Bununla beraber bilhassa bursa şehrimizde ve İzmir şehrimizin Ödemiş kazasındaki (Bozdağ) dağında kestane şekeri ismiyle bilinmekte olan bir tatlı türü de çok fazla sevilmektedir ve çok önemli miktarlarda üretilmektedir.

İklim İstekleri: Kestane kış mevsiminde -30C' civarı dayanabilmektedir. Fakat ilkbaharın geç sonbaharın önceki donlarına karşın hassastır. Yıllık yağış ortalaması 600-1600 mm durumda olan yerlerde yetişir. Çiçek çağında yağan fazla yağış döllenmeyi etkileyeceği amaçlı fazla yağışı sevmez. Fazla yağış mantar hastalığı sebebiyle yaprakların dökülmesine neden olur.

Budama: En fazla tatbik edilen sistem zirve dallı terbiye sistemidir. Doruk dalı egemen durumda olan bu sistemde ağaç belli bir yüksekliğe ulaşınca zirve dalı kesilir.

Sıcaklık: Kestanenin meyvelerini olgunlaştırması amacıyla çiçek açımından hasada gündelik ısı toplamının 2000-2300 *C olması gerekiyor. Kestane kış düşük sıcaklıklarda -30 dereceye civarı dayanabilmektedir. Fakat ilkbaharın geç ve sonbaharın ilk donlarına karşın hassastır. Kestane yazın fazla sıcaklıklardan değil fakat yağışsız geçtiğimiz mevsimlerde kuraklıktan etkilenirler. Kestanelerin kış soğuklarına gereksinimleri ortada seviyede olmakla beraber bunlarla alakalı kesinlikle rakamlar değerlendirilmiş değildir.

Yağış: Kestane senelik yağış toplamı 600-1200 mm durumda olan yerlerde susuz yetişebilir. Bu sebeple yağış kestane yetiştiriciliğindir mühimdir. Çiçeklenme çağında yağan yağışlar meyve tutumunu negatif etkiler.

Toprak: Kestane kazık köklü bir nebattır. Bahçe oluşturulması tahmin edilen yerin toprağının gevşek yapılı ve derin olması gerekiyor. Potasyumca zengin topraklar tercih edilmelidir. Toprak pH'ının 5,5-6 dolaylarında olması istenir. Zor, killi, su geçirgenliği topraklar tercih edilmemelidir. Genelde bu tip topraklarda mürekkep hastalığı kolayca oluşabilmektedir.

Daldırma, çeliklerle köklendirme metotları kullanılsa da en fazla tatbik edilen ve en emin metot aşılı fidan ile üretimdir. Aşılamada kesinlikle Haziran sürgün göz aşısı kullanılmalıdır. Kestane tohumları 0-4 derecede 3 aylık bir katlama sonucu olarak %90 oranında bir çimlenme gösterir. Tohumlar katlanmadan öncesinde mantarı ilaçlarla ilaçlanmalıdır. Katlamadan çıkan tohumlar 70-80 cm. Sıra içinde uzaklıkta ve 30 cm. Sıra üzerlerine ekilirler. Kazık köklü meydana geldiği amaçlı kök ucunu kesmek saçak kök yapmasını olanağı sağlar. Aynı senenin Haziran ayı içinde aşılanması yapılmalıdır. Aşılı fidan kış mevsiminde durgun çağında bahçeye kuruluş edilmelidir. Öbür kullanılan anaçlar Maravel ve Marigoule'dir. Bu anaçlardan edinilen çelikler köklendirilip, üzerlerine kültür türleri aşılanır.

Bahçe yeri seçerken yeri dikkate alınmalıdır. Toprak ve yer faktörleri çok önemlidir. Toprağın geçirgen, havalanır ve derin olması gereklidir. Zor topraklar çok fazla risklidir. Soğuğun toplanmakta olduğu çukurlar ve vadilerde kestane yetiştiriciliği açısından tehlikeli sayılmaktadır. Denizden minimum 400 metre yüksekliklerde plantasyonlar kurulmalıdır. Dikim aralıkları yepyeni bahçe kuruluş ederken 7mX7m, 8mX8m. Dikim mesafeleri tercih edilmelidir. Dikim anında yapılacak işlemler, dikim çukuruna 150-200 g. Kompoze gübre ve üzerlerine ahır güresi verilmelidir. Dikim çukuru 40-50 cm genişlik ve derinliğinde olmalıdır.