Acı Kestane

Acı Kestane, Ana vatanı Balkanlar olan, Türkiye'de ise Kafkaslarda yetişen acı kestane, at kestanesi ve yabani kestane diye de bilinir. Zaman içerisinde dünyanın birçok ülkelerinde yayılmış olan acı kestane, önceki zamanlarda ilk İstanbul olmak üzere Marmara bölgesinin geneline ekilmiştir ve yine eski dönemlerde migren, baş dönmesi, basur, sara gibi birçok hastalığa karşı yaygın olarak kullanılmıştır. Osmanlı döneminde acı kestane nefesi kesilen atları beslemek için kullanılırmış. Bu sebepten dolayı bu kestaneye at kestanesi de denilmiştir.

15-20 metre boylarında yuvarlak tacı yarım küre biçiminde gövdesi olan bu bitki, yaklaşık 150-200 yıl arası yaşayabilmektedir. Acı kestanenin yaprakları parmak şekline benzer ve 5-9 oval, yumurta biçiminde parçalardan oluşmuştur. Yaprakları uzun bir sap üzerinde yer alır ve 15-20 cm uzunluğunda 5-10 cm eninde üzerinde derin damarlar bulunan kenar kısımları dalgalı ilkbahar mevsiminde açık yeşil renginde, sonbaharda ise koyu yeşil rengini alır. Çiçekleri ise yenilebilen piramit biçiminde ve dik olarak yukarı doğrudur. Taç yaprakları beyazı andıran pembe renginde ya da beyaz, yaprakların orta kısımları ise kırmızıdır. Yaprakların içerisinde ortadan çıkan döllenme tozları yer alır. Olgunlaşan meyvelerin dış kısmı dikenli kalın ya da kahverengi koruyucu bir madde ile örtülüdür. Acı Kestanenin olgunlaşmış olan meyveleri çatlağı içinden 2-3 tane kahverengi, kırmızı kabukları sert, ceviz büyüklüğündeki tohumları yere düşer.

Yetiştirilmesi oldukça kolay olan bu bitki ülkemizde sürekli kesilmesinden dolayı oldukça azalmıştır. Açık kestane tohumlarının toprağa 25-30 cm derinliğinde gömülmesi sonucunda oldukça kısa bir zaman sonra filizlenerek büyür. Mart ayı sonları ve nisan ayın tohumunun dikilebilmesi için en uygun zamandır.

Açı kestane tohumları, eylül ve ekim ayında toplanıp kurutulması ile kaldırılır. Acı kestanenin toplanan tohumları kurutulduktan sonra dövülüp ya da öğütüldükten sonra kullanılır.

Acı kestane bitkisinin ağacının kabukları, çiçekleri, tohumları, yaprakları ve sonbaharda toplanan meyveleri kullanılabilmektedir.

Tohumları ve çiçekleri kurutulduktan sonra kaynatılmış suyun içerisine atılarak, ağaç kabukları kaynatılarak ve yaprakları da suda kaynatılarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda kapsül olarak ve dıştan kompleks olarak da kullanılabilir.

Acı kestanenin meyveleri aynı zamanda güve oluşumunu engellemek için çamaşır dolaplarına koyulabilir, kestaneleri örümceklerin eve girmesini önlemek için kullanılır, tohumu nazara karşı tütsü gibi yakılarak kullanılabilir ve kömüründen barut elde edilir.

Acı kestanenin yemişleri oldukça zehirlidir ve çiğ olarak tüketildiğinde zehirlenmelere neden olabilir. Aşırı derecede acı kestane özünün kullanılması sindirim sistemi problemleri, mide bulantısı ve kaşıntı gibi sorunlara neden olabilir. Birtakım bitkilerle karıştırılması ve bazı ilaçlarla etkileşiminde kötü sonuçların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Mesela kan şekerini düşüren bir etkiye sahip olması nedeniyle şeker hastalarının kullandığı ilaçlardan sonra kullanılması, kan şekerinin aniden düşmesine ve bundan dolayı ortaya çıkabilecek olan tehlikelere sebep olabilir. Aynı zamanda acı kestanenin kan inceltici etkiye sahip olmasından dolayı benzer etkiye sahip olan sarımsak, zencefil, karanfil ve çemen otu gibi bitkilerle beraber kullanılması tehlikeli olabilir.